نماز قضا
نماز، از حقوق خدا بر عهده انسان است و انجام درست و به موقع آن ، بر انسان مكلّف واجب است . كسي كه نماز واجب خود را به هر دليل در وقت آن نخوانده است ، مانند: فراموشي ، بيهوشي ، مستي ، يا عدم امكان و از روي اجبار، يا از روي سهل انگاري و معصيت ، و يا آنكه خوانده ولي باطل بوده و بعدا فهميده است ، بايد آن نمازها را كه نخوانده يا باطل بجا آورده ، قضا كند.
البته نمازهاي روزانه اي را كه زنان در حال حيض يا نفاس نمي خوانند، قضا ندارد.
كسي كه نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن كوتاهي نكند، ولي واجب نيست فوري آنرا بجا آورد.
انسان تا زنده است ، اگر چه از خواندن نمازهاي خود عاجز باشد، ديگري نمي تواند نمازهاي او را قضا نمايد.
نماز قضا را مي توان با جماعت خواند. و لازم نيست نماز هر دو يكي باشد. مثلا مي توان قضاي نماز صبح را، در جماعت نماز مغرب و عشاء خواند، يا بر عكس .
نمازي كه از انسان فوت شده ، از نظر تعداد ركعات ، به همان صورت بايد قضا شود. مثلا انسان مي تواند در مسافرت ، قضاي نماز چهار ركعتي را به صورت تمام بخواند. و اگر مثلا در مسافرت ، نماز ظهر از انسان قضا شده ، در وطن بايد آن را به صورت دو ركعتي قضا كند.
(براي آشنايي با مسائل ريزتر نماز مسافر و نماز قضا، به توضيح المسائل رجوع كنيد).
نمازهاي ديگر
تاكنون ، غير از نمازهاي مستحبي و نوافل روزانه ، كه همراه با تعقيبات ذكر شد، نماز مسافر و نماز قضا نيز بحث شده ، كه اين دو نيز، همان نمازهاي روزانه در شرايطي خاص (در سفر، يا در خارج وقت ) بود. امّا، چند نماز ديگر نيز هست كه برخي واجب و بعضي مستحب موكّد است ، براي تكميل بحث هاي نماز، به آنها هم به صورت گذرا پرداخته مي شود.