نماز باران و نمازهاي ديگر

نماز باران

وقتي رحمت الهي (باران ) قطع شود و چشمه ها و قنات ها بخشكد و كمبود آب پديد آيد، براي نزول رحمت الهي و آمدن باران ، نماز مي خوانند. نام اين نماز، نماز استسقاء يا نماز باران است .
اين نيز، يك درس توحيدي و توجّه دادن به قدرت و رحمت الهي است ، زيرا در خشكسالي و قحطي و بي آبي ، از دست هيچكس ، كاري برنمي آيد، تنها خداست كه مي تواند با فرستادن ابرهاي باران زا، رحمت خويش را بر سر مردم بگسترد. خداوند مي فرمايد:
((قل اّراّيتم ان اّصبح مائكم غوراّ فمن ياّتيكم بماء معين ))
بگو: اگر آب شما بخشكد، چه كسي براي شما آب گورا مي آورد?
بي آبي يك منطقه و نيامدن باران ، نشانه قهر خدا و گاهي به سبب گناهاني است كه مردم جامعه انجام مي دهند. پس توجّه به خدا و گريه و التماس و توبه و تضرع، سبب مي شود خداوند عنايت كند و كم آبي را بر طرف سازد. نماز باران براي جلب رحمت خداوند است .
علّت نيامدن باران
همچنانكه اشاره شد، گاهي بي باراني ، نتيجه معاصي مردم و نوعي عقوبت و تنبيه الهي است .
رسول خدا (ص ) فرموده است :
وقتي خداوند بر امّتي غضب كند و عذاب بر آنان نفرستد، نرخ ها گران مي شود و عمرها كوتاه مي گردد، تجّار سود نمي برند و درخت ها ميوه نمي دهند و نهرها پر آب نمي شود و باران از مردم قطع مي شود و اشرار بر آنان تسلّط مي يابند.
در حديث ديگري ، امام صادق (ع) فرموده است :
((... و اذا جارالحكام في القضاء امسك القطر من السماء))
هر گاه زمامداران و حاكمان ، در دادرسي ستم كنند، باران از آسمان قطع مي شود. طبق روايات ، غير از آنچه ياد شد، شيوع گناه ، كفران نعمت ، منع حقوق ، كم فروشي ، ظلم و حيله ، ترك امر به معروف و نهي از منكر، ندادن زكات و... نيز، گاهي سبب قطع باران مي شود. در حديث آمده : حضرت سليمان ، با اصحاب خود براي نماز باران بيرون مي رفت . در راه ، به مورچه اي برخورد كه يكي از پاهايش را به آسمان بلند كرده و مي گويد: خدايا! ما مخلوقات ضعيف تو هستيم و از روزي تو بي نياز نيستيم ، پس به سبب گناهان بني آدم ، ما را به هلاكت مرسان .
حضرت سليمان (ع) به اصحاب فرمود: برگرديد! همانا بخاطر دعاي غير خودتان سيراب شديد...
پس خيلي هم نبايد مغرور بود، خداوند گاهي به خواسته مورچه اي ، رحمت خود را بر بندگان نازل مي كند. حتّي گاهي دعاي كافري چون فرعون را مي پذيرد و باران و فراواني آب را عطا مي كند. در حديث است از قول امام صادق (ع) كه ياران فرعون از كاهش آب نيل پيش او سخن گفتند و اظهار كردن كه اين باعث هلاكت ما خواهد شد. فرعون از آنان خواست كه آنروز برگردند. شب كه شد، به ميان رود نيل رفت و دست به سوي آسمان بلند كرد و گفت : خدايا! مي داني كه مي دانم ، كه جز تو، كسي توان آب آوردن ندارد، پس به ما آب بده . صبح كه شد، رود نيل فوران زد و سرشار از آب شد.
ايمني ديدند و نا ايمن شدنددوستي كردم ، مرا دشمن شدند... ما كه دشمن را چنين مي پروريم دوستان را از نظر چون مي بريم ?(َ560) آري ... خداي مهربان ، دعاي بندگان و تضرّع آنان را بي بهره و بدون پاسخ نمي گذارد، فقط بايد اقبال و روي آوردني از صميم دل و خالصانه از سوي بندگان باشد، تا لطف الهي شامل گردد.
به قول سعدي :
اي كريمي كه از خزانه غيب گبر و ترسا وظيفه خور داري دوستان را كجا كني محروم تو كه با دشمنان نظر داري
كيفيّت نماز باران
مثل نماز عيد، دو ركعت است و ركعت اوّل ، پنج قنوت و ركعت دوّم چهار قنوت دارد و بهتر است كه با جماعت خوانده شود.
در قنوت ها، هر دعايي مي توان خواند، ولي بهتر است دعايي خوانده شود كه در آن ، از خداوند، طلب باران شده باشد و قبل از هر دعا، صلوات بر پيامبر و آلش فرستاده شود. مستحب است كه حمد و سوره اش بلند خوانده شود.
از آنجا كه اين نماز، براي جلب رحمت پروردگار است ، در مستحبّات آن اموري ذكر شده كه همه ، حالت رقّت و زاري و نياز بندگان را مي رساند و جلب رحمت مي كند، از جمله : مردم سه روز، روزه بگيرند و روز سوّم به صحرا روند و نماز بخوانند. زير آسمان جمع شوند. پا برهنه باشند، مردم ، منبر را با خود به صحرا ببرند، موذن ها هم همراه باشند. پيران و كودكان و چهار پايان را هم با خود ببرند، بچه ها را از مادران جدا كنند تا صداي گريه و ضجّه زياد شود. مانع بيرون رفتن كفّار همراه خود شوند، امام جماعت و مردم ، در كمال خشوع و وقار و درخواست ، به بيابان بيرون روند، جاي پاكي را براي نماز، انتخاب كنند... و نيز، وقتي نماز به پايان رسيد، پيش نماز به منبر رود، و عباي خود را واژگونه يا پشت و رو بر دوش افكند، با صداي بلند، صد بار تكبير بگويد، رو به مردم سمت راست كرده ، صد بار بلند، سبحان الله بگويد، سپس به مردم طرف چپ روي كرده و صد بار با صداي بلند، لا اله الاّ الله بگويد، مانعي ندارد كه مردم هم با صداي بلند، اين شعارها را بدنبال پيشنماز، تكرار كنند، چرا كه رحمت و مغفرت را بهتر جلب مي كند.
آنگاه ، امام جماعت و مردم ، دست به دعا بردارند، و بسيار التماس و دعا كنند و

بنالند و بخواهند، و امام جماعت ، خطبه بخواند و از خداوند، طلب باران كند. و بهتر است از خطبه هايي كه از معصومين (ع) نقل شده استفاده شود. مانند آنچه از حضرت امير (ع) و امام سجّاد (ع) نقل شده است .
سابقه نماز باران
آنگونه كه از روايات تاريخي برمي آيد، نماز باران در زمان انبياء گذشته هم بوده است (نمونه بيرون رفتن حضرت سليمان را خوانديد).
دعاها و حديث هايي هم كه درباره شيوه رسولخدا (ص ) در خواندن نماز باران نقل شده ، با خطبه هاي مربوط به اين نماز كه از اميرالمومنين (ع) نقل شده ، و نيز دعاي امام سجّاد (ع) گوياي اين است كه به اين سنت ، عمل مي شده است .
در تاريخ ، برخي از علماي بزرگ هم به برگزاري اين نماز اقدام كرده و از خدا، باران گرفته اند.
البته اين نماز، از آن جهت حساسيّت دارد كه اگر خداوند، دعاها را مستجاب نكند و باران نفرستد، مايه شرمندگي نمازگزاران مي شود كه خدا به آنان توجّه ننمود. از اين جهت ، اقدام به اين نماز، جراّت و ايثاري در حدّ مايه گذاشتن از آبرو مي طلبد. يكي از معروف ترين نمازهاي باران تاريخ معاصر ما، نماز آيت الله العظمي سيّد محمد تقي خوانساري (رحمةالله عليه ) است .
نوشته اند كه در سال 1363 قمري همان سالي كه متفقين ، ايران را اشغال كرده بودند، در قم باران نباريد و باغها و مزارع خشكيد و خطر قحطي و خشكسالي مردم قم را تهديد مي كرد.
آن مرجع بزرگوار، دو روز متوالي براي نماز باران به بيابانهاي اطراف قم رفت ، اين حركت ، گرچه مورد استهزاء غير معتقدان به امور معنوي و غيبي بود، ولي در روز دوّم ، چنان باران آمد كه سيلها روان شد و جويبارها به راه افتاد و اين از آثار انفاس قدسي آن مرد الهي بود.

نمازهاي ديگر

براي ايجاد رابطه ميان بنده و خدا، نمازهاي بسياري مورد سفارش است . از قبيل : نماز غفيله . نماز حاجت . نماز شب اول قبر (ليلهالدفن ) نماز اوّل ماه . و... بسياري نمازهاي ديگر كه در كتب دعا مطرح است و علاقمندان به آنجا مراجعه كنند. در همينجا، اين نوشته را به پايان مي بريم ، به اين اميد كه ره توشه آخرت و كاري مفيد براي خود و ديگران گردد.